داشتن موهای پرپشت، براق و ضخیم همیشه یکی از نشانه‌های زیبایی بوده و همه خواهان آن هستند. استفاده از داروها برای جلوگیری از ریزش مو و رشد و تقویت موها هم چند دهه‌ای است باب‌شده و در پس تحقیقاتی که انجام می‌شود، داروهای جدیدتر و مفیدتری وارد بازار می‌شوند. یکی از این داروهای ارزشمند، ماینوکسیدیل است. در مقاله‌ای که در پیش رو داریم، سعی می‌کنیم در مورد ماینوکسیدیل توضیحات سودمندی ارائه دهیم.
ماینوکسیدیل:
ماینوکسیدیل یک ماده فعال و گشادکننده رگ‌های خونی محیطی است که باعث کاهش فشار خون می‌شود و با اثر خون‌رسانی بیشتر به فولیکول‌های مو، آن‌ها را تقویت کرده و از ریزش مو جلوگیری می‌کند. این ماده به‌طور گسترده در محصولاتی که برای ریزش موی خانم‌ها و آقایان استفاده می‌شوند، وجود دارد. ماینوکسیدیل، اولین بار به عنوان قرص برای کاهش فشار خون استفاده شد ولی وقتی اثر آن در کاهش ریزش مو و رویش مجدد موهای جدید دیده شد، در قالب‌های دیگری مثل لوسیون و فوم برای درمان ریزش مو به بازار آمد. ماینوکسیدیل روی موی خانم‌ها و آقایان اثربخش است و بیشتر به موهای نازک‌شده و در حال ریزش قسمت بالای سر کمک می‌کند، تقویت شوند و در صورت ریزش، موجب رویش مجدد آن‌ها می‌شود.
ماینوکسیدیل اثر زیادی روی قسمتی از پیشانی و جلوی سر که به خاطر ریزش مو در اصطلاح عقب نشینی کرده است، ندارد.
ماینوکسیدیل و ریزش مو :
هنوز کاملاً مشخص نیست که ماینوکسیدیل چگونه عمل می‌کند ولی احتمال دارد این ماده با اتساع رگ‌های خونی سر، باعث بهبود عملکرد فولیکول‌های مو شده و باعث رویش مجدد موها می‌شود.
اثر درمانی این دارو معمولاً فوراً مشخص نمی‌شود و حداقل چهار ماه باید از اولین باری که استفاده شده است، بگذرد تا موهای جدید شروع به روییدن‌کنند. علت این امر این است که مو برای رشد مجدد نیاز به زمان دارد و این زمان برای هر شخصی متفاوت است پس حتماً باید صبور بود و دوره درمان را کامل کرد. معمولاً اولین موهایی که می رویند نرم و نازک هستند ولی با ادامه درمان، موها ضخیم شده و به حالت طبیعی خود در می‌آیند. چنانچه بعد از گذشت شش ماه از مصرف ماینوکسیدیل، موی شما رشد نکرد، لازم است نزد پزشک بروید تا علت ریزش موی شما بررسی شود.
تأثیر درمان ماینوکسیدیل را در مردان و زنان به صورت مجزا بررسی کنیم:
در مردان:
دو تحقیق در این زمینه در آلمان انجام شد و در هر دو این تحقیقات، ماینوکسیدیل 5 درصد دوبار در روز تجویز شد؛ در تحقیق اول که به مدت یک سال روی 984 مرد انجام گرفت، 8/47 درصد از بیماران با زمینه ارثی ریزش مو نتایج شگرفی از درمان خود گرفتند.
در تحقیق دوم تحقیق روی 743 مرد انجام شد که دارای ژن ریزش موی مردان بودند؛ این دارو در این تحقیق روی 5/7 درصد از افراد بسیار مؤثر شناخته شد و روی 55 درصد از آن‌ها کمک به رویش مجدد موها کرد. 2/74 درصد هم اظهار داشتند که ضخامت موهایشان بیشتر شده است.
در زنان:
زنان هم با الگوی ریزش زنانه می‌توانند از این ماده با غلظت 2 درصد استفاده کنند.
در تحقیقی که برای یافتن اثر ماینوکسیدیل بر الگوی ریزش موی خانم‌ها انجام شد، مشخص شد 32 هفته استفاده از لوسیون 2 درصد، تأثیرات مثبت فراوانی دارد. 60 درصد از خانم‌هایی که از این لوسیون با غلظت 2 درصد استفاده کرده بودند، اظهار داشتند که موهایشان رویش مجدد داشته است.
مردانی که دارای الگوی طاسی سر هستند، می‌توانند پس از سن 18 سالگی از ماینوکسیدیل استفاده کنند. این دارو با پیشگیری از ریزش موی آن‌ها باعث رشد موهای جدید می‌شود. ماینوکسیدیل باید دوبار در روز و به مدت چهار ماه استفاده شود تا اثر درمانی آن مشخص شود. چنانچه پس از گذشت 6 ماه از استفاده از این دارو، نتیجه‌ای نگرفتید، با پزشک خود مشورت کنید.
لوسیون‌های ماینوکسیدیل با غلظت 5 درصد برای خانم‌ها تهیه شده است. دلیل پایین بودن غلظت این لوسیون‌ها نسبت به لوسیون آقایان در این است که غلظت‌های بالای این دارو ممکن است سبب رویش مو در دیگر قسمت‌های بدن و مخصوصاً صورت خانم‌ها شود.
استفاده از ماینوکسیدیل در خانم‌های باردار یا شیرده یا خانم‌هایی که قصد دارند باردار شوند، توصیه نمی‌شود.
مصرف ماینوکسیدیل و اثرات جانبی
مانند هر دارویی، ماینوکسیدیل هم دارای اثرات جانبی است هرچند که برخی ازمصرف کنندگان ممکن است هیچگاه اثرات جانبی آن را تجربه نکنند.
برخی از اثرات جانبی رایج ماینوکسیدیل عبارتند از:
- خارش
- بروز حساسیت یا قرمزی پوست در محل استفاده
- رویش موی ناخواسته در محل‌های دیگر بدن
اثرات جانبی کمتر دیده شده ماینوکسیدیل:
- سوزش کف سر
- افزایش ریزش مو
- احساس درد در ریشه موها
- ایجاد التهاب در ریشه موها
- قرمزی پوست
- تورم صورت
ماینوکسیدیل می‌تواند جذب پوست شود و اثرات جانبی حادی از خود نشان دهد؛ هر چند که این اتفاق نادر است ولی چنانچه درگیر آن شدید، مصرف ماینوکسیدیل را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید:
- بروز آلرژی حاد مثل خارش شدید، راش‌های پوستی، ورم صورت، لب‌ها و دهان و تنگی نفس
- ورم دست و پا
- سرگیجه
- غش
- درد سینه
- ضربان قلب نامنظم یا تند
- مشکلات تنفسی
- لرزش دست و پا
- مشکلات بینایی و دوبینی
برای مردان: فوم یا لوسیون ماینوکسیدیل مصرف خارجی دارد، یعنی باید در آن ناحیه‌ای که می‌خواهید درمان شود، آن‌را مصرف کنید.
این دارو را طبق نسخه پزشک مصرف کنید و به این امید که اثرات مفید بیشتری داشته باشد، دوزهای مصرفی آن را زیاد نکنید چراکه ممکن است منجر به بروز اثرات جانبی شود.
روش مصرف برای آقایان:
- قبل از مصرف از خشک بودن موها و کف سر مطمئن شوید.
- از سرنگ مخصوص موجود در بسته‌بندی دارو برای استعمال دارو در نواحی مورد درمان استفاده کنید.
- پس از مصرف، بلافاصله دست‌های خود را بشورید.
- اجازه دهید که داروی مصرف شده دو تا چهار ساعت روی پوست سر باقی بماند تا کاملاً خشک شود.
- مطمئن شوید که داروی ماینوکسیدیل به سایر قسمت‌های بدن شما و حتی بالشت شما تماس نداشته است.
- پس از مصرف ماینوکسیدیل حداقل تا چهار ساعت از شستن موها، استخر رفتن و حتی زیر باران اجتناب کنید.
- اگر یک بار مصرف آن را فرموش کردید، به محض یادآوری، آن‌را استفاده کنید.
- دوز استفاده از ماینوکسیدیل را دو برابر نکنید.
روش مصرف برای خانم‌ها:
دستورالعمل مصرف برای خانم‌ها یکسان با آقایان است و تنها تفاوت در میزان غلظت داروی ماینوکسیدیل در خانم‌هاست.
درمان‌های جایگزین ماینوکسیدیال
«پروپشیا» (Propecia) دارویی است که به صورت قرص تجویز شده و تنها با نسخه پزشک امکان خرید آن از داروخانه‌ها فراهم می‌شود. این دارو در عرض چند ماه، به رویش موها کمک می‌کند. پروپشیا برای خانم‌ها مناسب نیست.
«نورکرین» (Nourkrin) یک داروی جایگزین ماینوکسیدیل برای خانم‌هاست. در واقع این دارو یک درمان طبیعی برای ریزش موی خانم‌ها محسوب می‌شود که به صورت لوسیون و شامپو هم در دسترس است. این دارو با تأمین بخشی از نیازهای تغذیه‌ای مو، باعث جلوگیری از ریزش مو و رویش مجدد آن‌ها می‌شود.
سخن آخر
چند دهه‌ای است که ماینوکسیدیل به عنوان یک داروی مؤثر در درمان ریزش مو و کمک به رویش مجدد مو در آقایان و خانم‌ها شناخته می‌شود. هر چند که عملکرد آن هنوز کاملاً مشخص نشده ولی تحقیقات انجام گرفته، بیانگر تأثیرگذاری بالای این داروست.
غلظت ماینوکسیدیل در لوسیون‌های مخصوص آقایان 5 درصد و برای خانم‌ها 2 درصد است. این دارو می‌تواند عوارض جانبی حادی هم داشته باشد که بسیار نادر است.
