درمان طب
درمان طب

سوند فولی و روش گذاشتن سوند فولی در منزل

 استفاده از انواع سوند برای بیمارانی است که به هر دلیلی نمی توانند ادرار کنند یا این که در هنگام ادرار، مشکلات عدیده ای دارند استفاده می شود سوندها، انواع مختلفی دارند و یکی از متداول ترین آن ها، سوند فولی است که ما در ادامه این مقاله به آن خواهیم پرداخت.

سوند فولی چیست؟

سوند فولی چیست؟

سوند فولی یا کاتتر فولی یک لوله نازک و استریل است که برای تخلیه ادرار در مثانه قرار می گیرد و از آن جایی که این سوند می تواند برای مدتی در مثانه باقی بماند، سوند ساکن نیز نامیده می شود.

سوند فولی در انتها با یک بالون که با آب استریل پر می شود در محل خود ثابت نگه داشته می شود،در واقع این بالون از خارج شدن سوند از مثانه جلوگیری می کند. ادرار از طریق لوله سوند درون کیسه ای می ریزد که پس از پر شدن تخلیه می شود. روش قرار دادن سوند، سونداسیون نامیده می شود.

کارایی سوند فولی 

کاربرد سوند فولی

از سوند فولی برای بسیاری از اختلالات یا مشکلات استفاده می شود، از جمله:

  • احتباس ادراری که باعث بی اختیاری ادرار شود، فشار ادرار، کاهش اندازه و قدرت جریان ادرار، قطع جریان ادرار و احساس تخلیه ناقص
  • انسداد مجرای ادرار به دلیل یک عارضه یا بیماری که با وجود آن فرد نتواند، به راحتی ادرار خود را تخلیه کند نظیر هیپرتروفی پروستات، سرطان پروستات یا باریک شدن مجرای ادرار.
  • عدم کنترل خروج ادرار در یک فرد به شدت بیمار یا آسیب دیده
  • جمع آوری نمونه ادرار استریل برای اهداف تشخیصی
  • اختلال عملکرد مثانه به دلیل بروز یک مشکل عصبی مانند برخورد ضربه به نخاع (می توان برای کمک به ادرار کردن بیمار، از سوند فولی استفاده کرد.)
  • تصویربرداری از دستگاه ادراری تحتانی
  • بعد از برخی جراحی ها

انواع سوند فولی و کارایی هر کدام

انواع سوند فولی و کارایی هر کدام

معمولاً سوندهای فولی را بر اساس قسمت سر آن ها طبقه بندی می کنند، در حال حاضر پنج نوع سوند فولی موجود است که عبارتند از:

  • سوند فولی سر صاف

این سوندها در تمام قسمت ها صاف و مستقیم هستند. از آنجا که این سوند ها با مواد انعطاف پذیر ساخته شده اند، هم چنان می توانند حرکت کرده و خم شوند، اما بدون فشار اضافی صاف باقی می مانند.

این مدل از سوند فولی یکی از متداول ترین انواع آن است و در اندازه های مختلف با توجه به اینکه مورد استفاده خانم ها یا آقایان باشند، در دسترس است.

افرادی که مجاری ادرار آن ها بدون انسداد است، می توانند از سوند فولی سرصاف استفاده کنند.

معمولاً این سوندهای فولی به روان کننده آغشته نیستند و پزشک باید قبل از استفاده، برای سهولت به کار گیری آن ها از روان کننده استفاده کند.

  • سوند فولی سر کوئید

سوند فولی سر کوئید

این سوند فولی هم در تمام قسمت ها صاف است و تنها سر آن کمی خمیدگی دارد. این خمیدگی یا زاویه جزئی باعث می شود که سوند از انسداد احتمالی موجود در مجاری ادرار (مانند بزرگ شدن پروستات) به راحتی عبور کند. بسته به نیازهای خاص شما، دو نوع سوند فولی سر کوئید برای انتخاب وجود دارد.

در یک نوع آن، در کنار خمیدگی سر سوند، یک برآمدگی حباب مانند نیز وجود دارد و مدل دیگر از این سوندها نازک تر، بلندتر و باریک تر هستند و برای مجاری ادرار تنگ بسیار مناسب هستند. این سوندهای فولی از قبل به روان کننده آغشته نشده اند.

  • سوند فولی سر کانسیل

سوند فولی سر کانسیل

سوند فولی سر کانسیل اغلب برای درمان احتباس حاد در شرایط اضطراری استفاده می شوند. ویژگی منحصر به فرد این مدل از سوند، سوراخ تقویت شده در سر آن است.

  • سوند فولی دو راه

این سوندهای فولی، دو لوله و یک بالون در انتها دارند. لوله های این سوندها مات هستند و امکان موقعیت یابی را ساده می کنند.

  • سوند فولی سه راه

سوندهای فولی سه راهی دارای یک لوله اضافی است که خروج لخته خون پس از جراحی را تسهیل می کند.

انواع سوند فولی بر اساس جنس مواد سازنده

  1. سوند فولی از جنس پلاستیک فشرده
  2. سوند فولی پلاستیکی
  3. سوند فولی سیلیکونی

مزایای سوند فولی

مزایای سوند فولی

یکی از مزیت های سوند فولی این است که افرادی که از این سوند استفاده می کنند، می توانند با وجود آن تغییر وضعیت بدهند و به فعالیت های روزمره خود برسد.

از آن جایی که این سوندها دارای پوشش هستند، استفاده از آن ها آسان است و خود بیمار، یکی از اعضای خانواده یا یک پرستار می تواند به سادگی از این سوندها استفاده کنند.

یکی دیگر از مزیت های سوند فولی این است که یک بار مصرف نیستند و قابلیت استفاده دوباره دارند. به این معنی که پس از استفاده و پر شدن، می توانید آن را تخلیه کنید و پس از استریل کردن آن، مجدداً از آن ها استفاده کنید و به همین خاطر مقرون به صرفه تر هستند.

زمان تعوض کردن سوند فولی کی می باشد ؟

زمان عوض کردن سوند فولی

سوند های فولی از نظر حرکت آسان و جا به جایی، به بیمار آزادی عمل می دهد؛ با این وجود باید این سوند را هم مانند دیگر انواع سوند هر چند وقت یک بار را تعویض کرد تا مشکلاتی از جمله عفونت و مشکلات انسدادی پیش نیاید.

زمان تعویض سوند فولی برای سوندهای داخلی حداکثر 14 روز و برای سوندهای خارجی یا اکسترنال، هر 48 ساعت یک بار است.

طریقه مراقبت از سوند فولی 

چگونه از سوند فولی مراقبت کنیم
  • برای پیشگیری از عفونت و ایجاد عوارض دیگر باید بدانید که چگونه از سوند فولی مراقبت کنید:
  • محل قرار گیری سوند فولی را مرتباً تمیز کنید.
  • برای پیشگیری از عفونت های ادراری، از مایعات کافی استفاده کنید.
  • قبل و پس از دست زدن به سوند فولی، دست هایتان را بشویید.

طریقه گذاشتن سوند فولی در منزل

روش گذاشتن سوند فولی در منزل

بهتر است برای پیشگیری از عوارض احتمالی نظیر ایجاد زخم و خونریزی یا بروز عفونت های مجاری ادرار، برای گذاشتن سوند فولی، از یک متخصص استفاده کنید، ولی چنانچه قصد دارید در منزل این کار را انجام دهید، باید یکسری از موارد را حتماً رعایت کنید که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت:

قبل از گذاشتن سوند فولی بهتر است ناحیه تناسلی را کاملاً تمیز کنید و سعی کنید آن را تمیز نگه دارید. هم چنین بهتر است در طول مدتی که از سوند فولی استفاده می کنید، از لباس های زیر پنبه ای استفاده کنید.

گذاشتن سوند فولی برای مردان و زنان به دلیل طول مجرای ادراری متفاوت است. چنانچه می خواهید برای یک زن از سوند فولی استفاده کنید، به دلیل اینکه مجرای ادراری در وسط قرار دارد، بهتر است فرد بیمار به پشت دراز بکشد و باسن خود را روی لبه تخت قرار دهد تا شخص متخصص به راحتی سوند را برای تخلیه ادرار وارد مجاری ادرار او کند.

در مردان نیز می توانید با استفاده از سوند فولی مخصوص، به این صورت عمل کنید که فرد بیمار به پشت دراز بکشد و ناحیه تناسلی او کاملاً تمیز شود.

پس از آن، فرد متخصص یا پرستار با کمک ژل های روان کننده، سوند فولی را به داخل مثانه هدایت می کند و پس از جای گیری بالون سوند فولی در مثانه، این بالون توسط سرنگ با آب مقطر پر شده و سپس ادرار توسط لوله های سوند تخلیه می شود.

عوارض استفاده از سوند فولی

عوارض استفاده از سوند فولی

مسلماً قرار دادن هر جسم خارجی در بدن، عوارضی را در پی خواهد داشت و در مورد سوند فولی این عوارض عبارتند از:

  • سوند فولی ممکن است باعث انتقال عفونت به داخل مثانه شود و در پس آن عفونت های ادراری بروز کند.
  • اگر بالون سوند فولی به اشتباه قبل از رسیدن به مثانه باز شود، ممکن است باعث ایجاد جراحت، صدمه و پارگی و خونریزی مجاری ادراری شود.
  • در زمانی که سوند فولی در مثانه تعبیه می شود، ممکن است فرد دچار اسپاسم در ناحیه زیرشکم و مثانه شود که با احساس تکرر ادرار شدید و درد همراه است.

موارد  مهم در هنگام قرار دادن سوند فولی

نکات مهم در هنگام قرار دادن سوند فولی
  1. رعایت نظافت دست ها قبل و بعد از دست زدن به سوند فولی و هم چنین رعایت پاکیزگی ناحیه تناسلی الزامی است.
  2. کیسه ادرار باید در جایی قرار بگیرد که پایین تر از مثانه باشد.
  3. به طور دائم لوله سوند فولی را چک کنید تا مطمئن شوید ادرار وارد کیسه تخلیه ادرار می شود و مراقب باشید که لوله دچار انسداد یا پیچ خوردگی نشود.
  4. مراقب باشید که کیسه ادرار به میزانی پر نشود که سنگینی آن باعث شود لوله سوند به پایین کشیده شود.
  5. به طور مرتب محل قرارگیری سوند را معاینه کنید و در صورت رؤیت خروج چرک یا هرگونه تورم، حساسیت یا قرمزی پوست آن ناحیه، به پزشک مراجعه کنید.
  6. در هنگام استفاده از سوند فولی به راحتی می توانید استحمام کنید.
  7. ناحیه تناسلی را روزی دو بار با آب و صابون بشویید و با یک حوله نخی خشک کنید.
  8. از انواع پودرها یا لوسیون های نرم کننده در مجاورت لوله سوند اجتناب کنید.
  9. در هنگام استفاده از سوند، از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید.
  10. سوند فولی را هر 14 روز یکبار و کیسه ادرار را هر 5 روز یک بار تعویض کنید.

کیسه ادرار سوند فولی را در کجا قرار دهیم؟

کیسه ادرار سوند فولی را در کجا قرار دهیم؟

اگر بیمار در بیمارستان بستری باشد معمولاً کیسه های تخلیه سوند فولی را به کنار تخت آویزان می کنند و زمانی که این کیسه ها پر شدند، آن را تخلیه و هر پنج روز یک بار به طور کلی تعویض می کنند.

ولی چنانچه فرد فعالیت های روزمره خود را دارد، می توان کیسه ادرار را با استفاده از چسب یا کش های مخصوص در قسمتی از ران یا ساق پا ثابت کرد.

خالی کردن آب مقطر درون بالون سوند فولی چگونه است ؟

خالی کردن آب مقطر درون بالون سوند فولی

چنانچه بخواهید سوند را از بدن بیمار خارج کنید، باید بالون آن را از آب مقطر تخلیه کنید، برای این کار از سرنگ استفاده می شود. شما می توانید سرنگ خالی را به لوله سوند فولی وارد کنید و با استفاده از قدرت مکش آن، آب مقطر داخل بالون را تخلیه کنید؛ وقتی مطمئن شدید اب مقطر داخل بالن کاملاً تخلیه شده است، سوند فولی را به ارامی از مثانه خارج کنید.

سایزهای مختلف سوند فولی

سایزهای مختلف سوند فولی

سوندهای فولی در سایزهای مختلف در دسترس هستند از جمله 5fr , 6fr, 8fr , 10fr , 12fr , 14fr 16fr , 18fr , 2fr , 22fr , 24fr , 26fr  ولی رایج ترین آن ها سایزهای 12 تا 16 هستند. با این حال استفاده از سایز مناسب برای هر بیمار با تشخیص پزشک صورت می پذیرد.

واحد اندازه سوند فولی fr یا فرنچ است و هر سه fr معادل یک میلی متر است

سوند ادراری (نلاتون) با سوند فولی چه تفاوت هایی دارد؟

سوند ادراری (نلاتون) با سوند فولی چه تفاوت هایی دارد؟
سوند ادراری (نلاتون) با سوند فولی چه تفاوت هایی دارد؟

سوندهای نلاتون و فولی از جهات زیر با هم تفاوت دارند:

  • سوند فولی یک لوله منعطف است که در یک انتهای آن کیسه تخلیه ادرار واقع شده است ولی سوند نلاتون، یک لوله صاف و مستقیم است که کیسه تخلیه ادرار به آن متصل نمی شود.
  • سوندهای فولی یک بار مصرف نیستند حال آنکه سوندهای نلاتون یک بار مصرف هستند و پس از استفاده باید دور انداخته شوند.
  • سوند فولی دارای ویژگی هایی است که به بیماران این اجازه را می دهد تا به فعالیت های روزمره خود برسند ولی سوندهای نلاتون فاقد این قابلیت هستند.
  • بر خلاف سوندهای نلاتون، سوندهای فولی دارای روکش هستند و اکثراً هنگام استفاده نیازی به روان کننده ندارند.

مواقعی که برای معاینه محل قرار گرفتن سوند فولی به پزشک مراجعه کنیم؟

چه موقع برای معاینه محل قرار گرفتن سوند فولی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که همه نکات گفته شده در مورد استفاده از سوند فولی را رعایت کردید و هم چنان دچار عوارضی از جمله آنچه در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

  • در صورتی که از مجاری ادرار شما خونریزی کند یا ادرار تخلیه شده در کیسه ادرار به رنگ صورتی یا قرمز، تغییر رنگ دهد.
  • درد و اسپاسمی که پس از تعبیه سوند هم ادامه دار باشد.
  • سوزشی شبیه آنچه موقع ادرار کردن به فرد بیمار دست می داده است.
  • بروز تب و درد در ناحیه شکم و کمر
  • بوی بد با منبع ناحیه تناسلی
  • تورم و قرمزی پوست ناحیه تناسلی
  • احساس درد در ناحیه تناسلی یا مجاری ادرار

نتیجه گیری

سوندهای فولی یکی از انواع سوند است که به دلیل امکان جا به جایی و تحرکی که به بیمار در حین استفاده می دهد، بسیار رایج است.

سوندهای فولی بیشتر در بیمارانی که به هر علتی نمی توانند ادرار کنند یا ادرار کردن آن ها به سختی و با درد همراه است و مثانه آن ها کاملاً تخلیه نمی شود، کاربرد دارد.

این سوندها را بر اساس کارایی به پنج گروه تقسیم بندی می کنند از جمله سوند فولی سر صاف، سوند فولی سر کوئید، سوند فولی سر کانسیل، سوند فولی دو راه و سوند فولی سه راه.

هم چنین این لوله های تخلیه ادرار با توجه به جنس مواد سازنده آن ها هم تقسیم بندی می شوند از جمله سوندهایی که از پلاستیک معمولی یا پلاستیک فشرده یا سیلیکون ساخته شده اند.

سوندهای فولی علاوه بر اینکه برای شخص استفاده کننده این امکان را فراهم می کند که به فعالیت های روزانه خود رسیدگی کند، دارای یک مزیت دیگر هم هست که آن قابلیت استفاده چند باره از آن است و به همین دلیل این سوندها مقرون به صرفه هستند.

سوندهای فولی از یک لوله سوند و یک کیسه تخلیه ادرار تشکیل شده اند و قسمتی از سوند که در بدن فرد بیمار قرار می گیرد باید هر 14 روز یک بار و کیسه ادرار هر 5 روز یک بار تخلیه شود.

سوندهای فولی در اندازه های مختلف موجود هستند و تشخیص سوند مناسب برای بیمار بر عهده پزشک است.

قرار دادن سوندهای فولی در مجاری ادرار در زنان و مردان به دلیل طول مجاری ادرار در آن ها متفاوت است.

اگر از سوندهای فولی با دقت استفاده نشود و در حین استفاده نکات بهداشتی رعایت نشود، می تواند باعث بروز عوارضی همچون عفونت های ادراری، دردهای شکمی، وجود خون در ادرار و… شود.

معمولاً سوندهای فولی را با استفاده از یک نوار چسب یا کش های مخصوص به ران پا یا ساق پا متصل می کنند.

درمان طب مرکز فروشگاهای تجهیزات پزشکی و بهداشتی در ایران می باشد که شما عزیزان می توانید برای خرید سوند فولی از طریق سایت درمان طب اقدام فرمایید. همچنین درمان طب انواع لوازم مصرفی پزشکی همچون لباس بیمار و لباس پزشکی می باشد و با وارد نمودن لوازمی از قبیل انواع دستکش پزشکی ، ماسک پزشکی و کپسول اکسیژن بهترین قیمت را به شما دوستان عزیز معرفی می کند.

اشتراک گذاری

مطالب مرتبط