از آتاکسی به عنوان نوعی اختلال تعادل یاد میشود. از نظر لغوی این واژه به معنای” ناهماهنگی یا بینظمی حرکات” است. بروز این بیماری به دلیل مشکلاتی است که در مغز ایجاد میشود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند در حرکت دادن اعضای مختلف بدن خود با مشکلات جدی مواجه هستند یا کنترلی بر حرکات غیر ارادی اندامها ندارند . برای مثال فرد با راه رفتن یا برداشتن اجسام مشکل خواهد داشت. همچنین برخی دیگر دچار اختلال در گفتار، بلع و … خواهند شد.
نمیتوان این عارضه را به تنهایی نوعی بیماری دانست. در بیشتر مواقع بیماری های زمینه ای منجر به بروز آن میشود. این اختلال انواع گوناگونی دارد. متخصصان تاکنون توانسته اند 50 تا 100 مورد از آن را کشف کرده و بررسی نمایند. دسته بندی آتاکسی براساس علت بروز آن و ناحیه ای از بدن که درگیر آن شده است، انجام میشود.
چند نوع آتاکسی داریم؟
اختلال تعادل بر اساس ناحیه ای از سیستم عصبی که دچار آسیب شده است به سه دسته عمده تقسیم میشود:
1- آتاکسی مخچه ای
در این حالت مخچه دچار آسیب شده است. این قسمت از مغز وظیفه حفظ تعادل و هماهنگی در بدن را برعهده دارد. اگر به هر علتی مخچه آسیب ببیند، فرد در کنترل عضلات خود با مشکل مواجه خواهد شد. مخچه در نزدیکی ساقه مغز قرار گرفته است. افرادی که به این عارضه مبتلا هستند، با مشکلات زیر مواجه خواهند شد:
- لرزش غیر قابل کنترل در اندامها. لرزشها هنگام انجام دادن یک فعالیت ارادی، بیش از هر زمان دیگر خود را نشان میدهد.
- این افراد به سختی میتوانند سرعت حرکت اندامهای خود را کنترل نمایند.
- فرد در حالت ایستاده برای حفظ تعادل خود، مدام پاهای خود را به سمت جلو و عقب حرکت میدهد.
زمانی که مخچه آسیب میبیند، فرد با اختلالات گفتاری نیز مواجه خواهد شد. بسیاری از این بیماران نمیتوانند ریتم و بلندی صدای خود را کنترل نمایند. لرزش سر و چشم هنگام انجام فعالیتهای ارادی، از دیگر مشکلات این بیماران است.
2- اختلال تعادل حسی (اعصاب)
در آتاکسی حسی به اعصاب نخاع یا سیستم عصبی محیطی، آسیب وارد شده است. این قسمت خارج از مغز و نخاع قرار گرفته است. در این حالت بیمار درک درستی از وضعیت اندام های خود ندارد. به همین دلیل نمیتواند آنها را در وضعیت مناسب قرار دهد. برای مثال ممکن است هنگام راه رفتن، بیش از حد طبیعی پاهای خود را از یکدیگر باز نگه دارد. از جمله نشانه های آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- عدم توانایی در حس کردن ارتعاشات (لرزشها)
- این افراد با چشمان بسته نمیتوانند با انگشت، بینی خود را لمس را کنند.
- راه رفتن در محیطی که نور مناسب ندارد، برای آنها بسیار سخت است.
3- اختلال تعادل وستیبولار
در این حالت سیستم دهلیزی گوش دچار اختلال شده است. این سیستم از گوش میانی و مجرای گوش تشکیل شده است که دارای مایع است. آنها منجر به تعادل حرکات سر شده و به جهت گیری مکانی کمک میکنند. بروز اختلال در سیستم دهلیزی گوش، باعث بروز مشکلات زیر خواهد شد:
- سرگیجه
- اختلالات چشمی مانند تاری دید
- استفراغ و حالت تهوع
- مشکل در ایستادن و نشستن
- عدم تعادل هنگام راه رفتن
- عدم توانایی در راه رفتن در یک خط (مسیر) مستقیم
پیشنهاد سایت بیوتی سنتر برای افرادی که دچار مشکلات حرکتی و تحرکی شده است استفاده از دستگاه بالابر بیمار جهت راحتی هر چه بیشتر بیمار می باشد.
علت آتاکسی چیست؟
علت بروز آتاکسی یا اختلال تعادل میتواند مربوط به موارد زیر باشد:
ژنتیک: گاهی اوقات فرد این اختلال را از والدین خود به ارث میبرد. در این حالت ژن معیوب منجر به بروز این اختلال خواهد شد. این نوع اختلال نیز دارای انواع مختلفی است که از آن جمله میتوان به اختلال تعادل ” فردریش” اشاره کرد.
آتاکسی به دلیل بیماری و ناراحتیهای اکتسابی نیز ایجاد خواهد شد. از جمله این بیماری ها به موارد زیر اشاره شده است:
- تومورهای مغزی
- ضربه و آسیب های شدید مغزی
- سکته مغزی
- هیدروسفالی که منظور از آن تجمع بیش از حد مایعات در مغز است.
- اسکلروز چندگانه
- کمبود ویتامین E یا B12
- بیماری های خود ایمنی
- فلج مغزی
- عفونتها که به عنوان عوارض جانبی برخی از بیماریها بروز کرده و زمینه را برای ایجاد آتاکسی فراهم خواهند کرد. ایدز و آبله مرغان از جمله این بیماریها هستند. گفته میشود در صورتیکه عفونت کووید-19 نیز بسیار شدید باشد، بروز این اختلال دور از انتظار نخواهد بود.
- همچنین مصرف بیش از حد الکل، مواد مخدر و قرار گرفتن در معرض مواد سمی ریسک ابتلا به این اختلال را افزایش خواهد داد.
علائم آتاکسی
از جمله علائم شایع اختلال تعادل به موارد اشاره شده است:
- نداشتن هماهنگی در حرکت دادن اندامهای بدن
- راه رفتن ناپایدار که منجر به تلو تلو خوردن میشود. در این حالت خطر سقوط ( افتادن) وجود دارد.
- مشکل در انجام فعالیتهایی مانند ، مانند غذا خوردن ، نوشتن و … .
- مشکلات گفتاری. بیماری بریده بریده صحبت میکند.
- حرکات غیر ارادی رفت و برگشت چشم (نیستاگموس)
- مشکل در بلعیدن
اختلال تعادل یا آتاکسی چگونه تشخیص داده می شود؟
متخصص جهت تشخیص آتاکسی در ابتدا شرح حال دقیقی از بیمار گرفته و معاینه فیزیکی را انجام خواهد داد. در طی آن تعادل و هماهنگی ، میزان شنوایی ، بینایی و پاسخ به تحریکات (رفلکس) مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به منظور تایید بیماری و رد مشکلات احتمالی، متخصص تصویربرداری های پزشکی مانند سیتی اسکن و ام آر آی را نیز تجویز خواهد کرد. به این ترتیب ساختار مغز و سیستم عصبی مورد بررسی قرار میگیرد.
در برخی موارد نیز ممکن است متخصص، آزمایش مایع نخاعی را نیز پیشنهاد دهد. برای این منظور با استفاده از سرنگ، از قسمت پایین کمر، مقداری مایع نخاعی به عنوان نمونه گرفته خواهد شد. بررسی نمونه به پزشک در تشخیص بیماری و راه درمان آن کمک خواهد کرد.
آیا آتاکسی درمان دارد؟
برای درمان آتاکسی به علت بروز آن توجه میشود. در واقع برای خود این اختلال درمانی وجود ندارد. متخصص سعی میکند با درمان بیماری زمینه ای عوارض این اختلال نیز کاهش یابد تا بیمار زندگی عادی خود را داشته باشد. در صورتیکه علت بروز آن کمبود ویتامین یا قرار گرفتن در معرض مواد سمی باشد. با تغییر سبک زندگی و مصرف دارو اقدام به درمان بیماری خواهد شد. در صورتیکه مشکل جدی باشد، متخصص از گزینه های ذیل نیز برای کنترل بیماری استفاده خواهد کرد:
- مشاوره پزشکی
- فیزیوتراپی یا کاردرمانی
- گفتار درمانی
همچنین استفاده از تجهیزاتی مانند واکر و عصا نیز بیماران توصیه خواهد شد.
کلام پایانی
آتاکسی یا اختلال تعادل نوعی بیمار عصبی می باشد که دارای برخی علام می باشد که با آشنایی با آنها می توان به شناخت این بیماری پی برد و در بهترین زمان ممکن آن را درمان و پیشگیری نمود. همچنین ما در سایت بیوتی سنتر به انوع آتاکسی و علت های ابتلا به این بیماری پرداختیم.
اگر به دنبال خرید تجهیزات پزشکی هستید حتما می توانید از طریق سایت ما سفارش خود را به صورت آنلاین ثبت و خریداری فرمایید.
