منظور از سنگ کلیه رسوبات سختی هستند، که از مواد معدنی و نمک در ادرار تشکیل شده و در داخل کلیه‌ها ایجاد می‌شوند. عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی نادرست، اضافه وزن و… می‌تواند در ایجاد چنین شرایطی نقش داشته باشد.
زمانی که سنگ کلیه ایجاد شود، ممکن است در هر قسمت از دستگاه ادراری از کلیه تا مثانه تاثیر بگذارد و جزء بیماری های کلیه و مجاری ادراری یا اورولوژی حساب می‌شود.
آشنایی با سنگ کلیه
سنگ کلیه زمانی ایجاد می‌شود که ادرار در کلیه غلیظ شود. در نهایت مواد معدنی به یکدیگر می‌چسبند.
سنگ کلیه بسیار دردناک است، اگر سنگ ایجاد شده در کلیه به‌موقع تشخیص داده شود، بیمار دچار آسیب دائمی نخواهد شد. بسته به شرایط هر فرد درمان‌هایی که از سوی پزشک در نظر گرفته می‌شود، متفاوت است.
اگر سنگ در مجاری ادراری قرار داشته باشد، می‌تواند منجر به عفونت ادراری شود و عارضه‌های بیشتری را به‌جای بگذارد. سنگ ایجاد شده می‌تواند هر قسمت از دستگاه ادراری را تحت تاثیر قرار دهد از جمله:
- کلیه‌ها
- حالب
- مثانه
- مجرای ادراری
علائم سنگ کلیه
سنگ کلیه تا زمانی که در داخل کلیه‌ها حرکت نکند و به حالب (لوله اتصال کلیه و مثانه) منتقل نشود، علائمی ایجاد نخواهد کرد. اگر سنگ در حالب قرار گرفته باشد، جریان ادرار را مسدود می‌کند و باعث تورم کلیه و گرفتگی حالب می‌شود که در نهایت بسیار دردناک خواهد بود. در این مواقع ممکن است علامتهایی مانند عوارض زیر را احساس کنید:
- درد شدید در پهلو، پشت و زیر دنده‌ها
- احساس درد در زیر شکم و کشاله ران
- احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- ادراری به رنگ صورتی، قهوه‌ای یا قرمز
- ادرار ابری یا بد بو
- نیاز مداوم به ادرار کردن، دفع ادرار بیشتر از حد معمول یا دفع ادرار کم
- تهوع و استفراغ
- ایجاد عفونت، تب و لرز
انواع سنگ کلیه:
سنگ‌های کلسیم
بیشتر سنگ‌های کلیه از نوع سنگ کلسیم است که به‌شکل اگزالات کلسیم هستند. اگزالات توسط کبد ساخته شده یا از طریق رژیم غذایی جذب می‌شود. به‌طور مثال برخی از میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و شکلات دارای اگزالات بالایی هستند.
به‌طور کلی عواملی مانند رژیم غذایی، مصرف دوز بالای ویتامین D، جراحی بای پس روده و اختلالات متابولیکی می‌تواند غلظت کلسیم و اگزالات را در ادرار افزایش دهد.
سنگ‌های کلسیم ممکن است به‌صورت فسفات کلسیم نیز وجود داشته باشد. این نوع سنگ‌ها در شرایط متابولیکی مانند اسیدوز توبولار وجود دارد.
سنگ‌های استروویت
سنگ‌های استروویت به‌دلیل عفونت ادراری تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها می‌توانند به سرعت رشد کنند و بزرگ شوند، معمولا علائم زیادی از این نوع سنگ در بیمار ایجاد نمی‌شود.
سنگ‌های اسید اوریک
سنگ‌های اسید اوریک ممکن است در افرادی که مایعات زیاد به‌دلیل اسهال از دست می‌دهند، افرادی که رژیم غذایی پر از پروتئین دارند و کسانی که دیابت یا سندرم متابولیک دارند، ایجاد شود. برخی از عوامل ژنتیکی می‌تواند خطر ایجاد سنگ‌های اسید اوریک را افزایش دهد.
سنگ سیستین
این نوع سنگ به‌دلیل یک اختلال ارثی به نام سیستینوریا ایجاد می‌شود، که در نهایت منجر به دفع بیش از حد اسید آمینه از کلیه‌ها خواهد شد
دارو
جهت تسکین درد، ممکن است به داروی مسکن نیاز باشد، همچنین در صورت ایجاد عفونت پزشک آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.
سنگ شکنی
سنگ شکنی یک شوک خارج از بدن با استفاده از امواج صوتی است که سنگ‌های بزرگ را می‌شکند و به راحتی از حالب به مثانه عبور می‌کند. این روش درمانی ممکن است عارضه‌هایی همچون کبودی در شکم و کمر را به همراه داشته باشد. سنگ شکنی درون اندامی ممکن است به‌صورت (تی یو ال )نیز برای بیمار انجام شود.
نفرولیتوتومی از راه پوست
در این روش جراحی، با وارد کردن یک برش کوچک سنگ‌ها را خارج می‌کنند. در این روش نیاز به جراحی است:
سنگ‌ها باعث انسداد و عفونت شده و به کلیه‌ها آسیب رسانده است.
سنگ‌های ایجاد شده برای دفع بسیار بزرگ هستند.
درد ایجاد شده قابل کنترل نیست.
یورتروسکوپی
هنگامی که سنگ در حالب یا مثانه قرار گرفته باشد، ممکن است پزشک از ابزاری به نام یورتروسکوپ برای خارج کردن سنگ استفاده کند. یک اسکوپ کوچک همراه با دوربین به مجرای ادراری و مثانه وارد می‌شود. سپس پزشک از این طریق سنگ‌ها را خارجی می‌کند و به آزمایشگاه جهت بررسی بیشتر می‌فرستد.
